Prof. Marc Noppen, CEO UZ Brussel: "Maak Covid-19-vaccinatie verplicht voor zorgpersoneel"

Abnormale oversterfte

Prof. Marc Noppen is longarts en heeft een bijzondere interesse voor Covid-19. Hij start zijn presentatie op de webinar van MediQuality met een grafiek over de impact van Covid-19 op de sterftecijfers in België. In de grafiek staan de overlijdens van de laatste 20 jaar, die relatief stabiel zijn. Die worden vergeleken met de overlijdens in 2020, waar men drie grote pieken vaststelt, een situatie die we sinds de Spaanse griep niet meer hebben meegemaakt. De impact van Covid-19 op de overlijdens in 2020 was enorm, en manifesteerde zich vooral in de maanden april, augustus (hittegolven) en oktober.

"Ik toon deze grafiek, omdat ik hoor dat er nog steeds artsen zijn die dit ontkennen en hun patiënten wijsmaken dat het hier om een hoax van de farmabedrijven gaat. Dat zal vanavond ook aan bod komen in de reportage van Telefacts NU, waar blijkt dat een minderheid van artsen de situatie minimaliseert en zelfs bereid is om valse attesten uit te schrijven."

"Covid-19 heeft ook een grote impact op de morbiditeit. Vijftien procent van de genezen Covid-19-patiënten hebben nu nog blijvende long-of hartklachten. Hiermee wil ik nog eens herhalen dat het hier niet om een banale griep gaat, al haal ik me ze de woede van de ontkenners en complotdenkers op de hals."

"We zitten in een stabiele, fragiele fase"

"In het UZ Brussel lagen gisteren (9 februari) 36 patiënten met Covid-19. We zitten op een plateau, en dat is in de meeste ziekenhuizen het geval. We zien een superpositie van een aantal fenomenen: de klassieke variant van Covid-19 is minder aanwezig, terwijl de exotische variant prominenter wordt. Experten beschouwen deze situatie als 'stabiel fragiel', als we niet opletten gaat het de verkeerde kant uit. Daarom zijn de meeste specialisten weigerachtig tegenover een versoepeling van de sanitaire maatregelen. Om een globaal beeld te schetsen: 1.400 patiënten met Covid-19 werden in het UZ Brussel opgenomen tot op heden, en als we wat afronden kunnen we stellen dat 400 op intensieve zorg zijn beland, en 200 patiënten jammer genoeg zijn overleden."

Veilige vaccins ter beschikking

Ons land heeft 7,7 miljoen dosissen besteld bij AstraZeneca, bij Pfizer en Moderna respectievelijk 5 en 2 miljoen. Epidemioloog en vaccinoloog Pierre Van Damme bevestigt dat we drie veilige vaccins ter beschikking hebben met een goede werkzaamheid. Het AstraZeneca vaccin wordt preferentieel toegediend aan personen van 18 tot 55 jaar. Er is momenteel onvoldoende data over de leeftijdscategorie daarboven.

Een vraag die heel vaak wordt gesteld, nu de levering van vaccins op zich laten, is of ivermectine effectief zou kunnen zijn bij Covid-19-patiënten die ambulant worden behandeld. Professor Callens, infectieziekten aan UZ Gent: "Op basis van wat we nu weten, kunnen we niet aanraden om dit middel te gebruiken in de ambulante praktijk. Het staat nog niet vast of het effectief is."

"Communicatie moet meer coherent zijn "

Noppen: "Wat de vaccinatiestrategie betreft, wil ik toch een paar bedenkingen uiten. Eerst en vooral is het geweldig dat de vaccins zo snel ter beschikking zijn gekomen, en dat de overheid een degelijk vaccinatieplan heeft kunnen uitwerken. Alleen jammer dat er zoveel tegenstrijdigheden zijn in de communicatie. De vaccins komen eraan, dan zijn ze vertraagd, en deze 'jojo' communicatie zorgt voor veel onrust in het ziekenhuis. Eigenlijk zijn we al vier weken bezig met vaccineren, we kunnen 400 medewerkers per dag vaccineren, en er zijn er 4000 die we zouden willen inenten. Daarna is het drie weken wachten, en opnieuw gedurende tien dagen 400 medewerkers per dag vaccineren. Maar in de realiteit is de situatie helemaal anders."

"Op dit moment hebben we slechts 30 medewerkers volledig gevaccineerd, en ongeveer 800 hebben een eerste dosis gekregen. Ik had vandaag nog contact met de overheid over de communicatie rond de vaccinaties, die moet minder chaotisch zijn, want ik vrees dat dat juist het vertrouwen van de medewerkers ondermijnt. Al hebben wij, in ons Vlaams ziekenhuis in Brussel niet te klagen over vaccinweigeraars. Op de 800 medewerkers die uitgenodigd waren voor vaccinatie heeft niemand geweigerd. Er is een groot vertrouwen en veel goesting om zich te laten vaccineren. Als ik realistisch ben, denk ik dat we zullen eindigen met een vaccinatiegraad van 95%, we moeten altijd rekening houden met zwangere medewerkers."

Suggestie: vaccinatieverplichting voor zorgpersoneel

Noppen: "Als ik onze vaccinatiebereidheid dan vergelijk met die van het woonzorgcentrum in Jette, op 500 meter afstand van onze ziekenhuis, dan ben ik geschokt. Daar blijkt 60% van het zorgpersoneel de Covid-19-vaccinatie te weigeren. We weten dat de meerderheid van het zorgpersoneel van Afrikaanse oorsprong is, een andere visie heeft op vaccinatie en vooral eigen informatiekanalen. Het is moeilijk om deze groep te bereiken, laat staan te overtuigen, eens te meer omdat er op het internet of op sociale media veel onzin circuleert over vaccinatie. We weten uiteraard dat er altijd een minderheid zal zijn die je niet zal kunnen overtuigen, die zullen blijven weigeren. Vandaar mijn suggestie, als voorzet voor een debat: kunnen we de Covid-19 vaccinatie verplicht maken voor zorgpersoneel, als we vaststellen dat er veel weigeringen blijven, zoals dat nu het geval is in Brusselse ziekenhuizen? En mogelijk ook in Franstalige ziekenhuizen, al heb ik daar een minder goed zich op."

Reactie van prof. Callens: "Geen verplichting nodig"

"Voor de algemene bevolking vind ik een verplichte vaccinatie een brug te ver. Wat het zorgpersoneel betreft, wil ik een kanttekening maken voor vrouwelijk zorgpersoneel dat mogelijk zwanger is of een kinderwens heeft. Voor die groep is het belangrijk om de juiste duiding te geven, zodat de dames zich alsnog laten vaccineren, voor zover dit de juiste beslissing is in hun specifiek geval. Wat het zorgpersoneel in woonzorgcentra betreft, dat zijn inderdaad gemeenschappen die moeilijk te bereiken zijn en hun eigen informatiekanalen hebben. Toch pleit ik niet voor een verplichting, maar voor een op maat gemaakte communicatie. Hierbij wil ik nog eens het belang van de huisarts onderstrepen."

Reactie van huisarts Greet Van Kersschaever: "Open gesprek met patiënt is belangrijk"

Van Kersschaever, ondervoorzitter Domus Medica: "Huisartsen moeten een open houding aannemen tegenover patiënten die weigerachtig staan tegenover Covid-19-vaccinatie. Het is belangrijk om te weten wat hen juist tegenhoudt en wat de achtergrond daarvan is. Als je dan een constructief gesprek kan voeren met je patiënt, is de kans groot dat hij of zij toch voor vaccinatie zal kiezen."

Impact Covid-19 op het ziekenhuis: minder inkomsten

Noppen: "De impact van Covid-19 op het UZ Brussel was, net als in andere ziekenhuizen, groot, zelfs zeer groot tijdens de eerste golf. Toen werd een verbod op niet-dringende en niet-essentiële zorg ingevoerd. Die periode heeft twee tot drie maanden geduurd. Onze artsen konden enkel dringende en noodzakelijke gevallen behandelen. Dat was niet evident. Wat als je met een nieuwe patiënt te maken hebt, of als een bestaande patiënt opeens nieuw klachten vertoont? Covid-19 heeft wel gezorgd voor de opmars van teleconsultatie. Al snel gingen we van 0 tot 2.000 teleconsultaties per dag, en voor chronische patiënten zullen we dat blijven doen. De pandemie heeft grote gevolgen gehad op de activiteiten van het ziekenhuis en de inkomsten van de artsen. Een deel van de achterstand hebben we kunnen inhalen tijdens de zomer. Het was toen abnormaal druk, in tegenstelling tot andere jaren was er geen zomerreces. Nu zitten we in een plateaufase, de non-Covidactviteiten zijn bijna terug normaal, behalve op spoed, waar de activiteit lager blijft dan normaal."

"We kunnen besluiten dat de pandemie ons dwingt om op een andere manier naar zorg te kijken, deze anders in te richten. Dat zal ook betekenen dat de zorg post-Covid-19 anders vergoed zal moeten worden, misschien het onderwerp van een volgende webinar over nomenclatuuraanpassingen?"

MediQuality biedt haar leden de mogelijkheid hun mening te uiten over actuele en/of medische kwesties. Deze opinies weerspiegelen de persoonlijke mening van hun auteur en vallen onder diens verantwoordelijkheid.