Franstalige artsen-specialisten in opleiding staken donderdag

"Zou u een vliegtuig nemen waarvan u weet dat de piloot die week al meer dan 80 uur gevlogen heeft en twee nachten helemaal niet heeft geslapen? Neen? En toch is dat wat veel patiënten, ook op de spoedgevallendienst, te beurt valt als ze in Belgische ziekenhuizen verzorgd worden." Dokter Jean-Michel Mot is niet te spreken over de laatste bijeenkomst van de vertegenwoordigers van de artsen-specialisten in opleiding en de vertegenwoordigers van de ziekenhuizen die hen tewerkstellen.

"We voelen ons ronduit beledigd. Er is geen enkele bereidheid om onze werkomstandigheden te verbeteren. Nochtans hebben we zelf een geschikt en evenwichtig voorstel ingediend", legt de woordvoerder van het Comité interuniversitaire des médecins assistants candidats spécialistes (CIMACS) uit. De belediging is zo grotesk dat de drie plaatselijke comités van de Franstalige faculteiten geneeskunde, waaruit het CIMACS bestaat, beslist hebben donderdag 29 april het werk gedurende één uur neer te leggen van 14 tot 15 uur. Een ernstig signaal.

"Sommigen zullen denken dat het gaat om een egoïstische verdediging van de sector en dat we de crisis te baat willen nemen om meer geld te krijgen. Tweemaal fout. Ten eerste, wij voeren die strijd vooral voor de patiënten en de kwaliteit van de zorg die in de ziekenhuizen wordt verstrekt. Wij zijn volwaardige artsen, we schrijven voor, we beoefenen de geneeskunde, de patiënten leggen hun leven in onze handen, ook al gebeurt dat onder supervisie van een mentor.

Als er al een mentor beschikbaar is, want de omkadering laat te wensen over. En de ziekenhuizen willen de mensen diets maken dat ze ons niet tewerkstellen, dat we een soort observatiestage lopen. Welnu, wij zijn wel degelijk direct productief en genereren belangrijke inkomsten voor de ziekenhuizen. Ten tweede, die situatie sleept al jaren aan zonder oplossing. Elk ziekenhuis morrelt zelf wat in de marge. Wat zij ons voorstellen in antwoord op ons voorstel? Een gemeenschappelijk akkoord, een minimum minimorum.

Verplichting tot controle met een prikklok tegen manifeste misbruiken

In het voorstel van het CIMACS vragen we verplichte controles met een prikklok om misbruiken te voorkomen, een correcte vergoeding van de extra uren en dat de eerste maand ziekteverlof voor 100% ten laste zou worden genomen door de werkgever. Het salaris van assistenten in Luik wordt nu vanaf de eerste carensdag ingehouden. "Het risico bestaat dan dat de zieke arts toch gaat werken", reageert Jean-Michel Mot.

Het document snijdt ook andere delicate punten: het percentage werk in penibele omstandigheden, de naleving van de nachturen, de beperking van het aantal oproepbare wachten tot 6 per maand, het feit dat de eerste 2 extra uren niet worden verrekend, maar worden uitbetaald tegen het overeenstemmende barema. Er is ook aandacht voor een optimale en effectieve bescherming van zwangere vrouwen inclusief verbod op nachtwerk. Zonder de basiselementen te vergeten zoals een gesloten kast, een volledige, leesbare en heldere loonfiche, een aparte kleedkamer voor mannen en vrouwen of een eigen kleedkamer om stalking te voorkomen. Is dat te veel gevraagd?

Geen vergoeding meer voor wachtdiensten

De vertegenwoordigers van de ziekenhuizen daarentegen hebben geen oor naar de eisen van de artsen-specialisten in opleiding, maar willen de huidige situatie nog aanscherpen, volgens dokter Jean-Michel Mot. "Ze willen de vergoeding voor wachtdiensten opschorten, voorzien geen controle van de werktijd en zeggen dat extra uren niet worden vergoed voor 60 uur per week en enkel na ondertekening van een speciale clausule.

De werkgever wordt volledig vrijgesteld van aansprakelijkheid en er is sprake van een veralgemening van "dag 1" van ziekte op het ziekenfonds en dus een intrekking van het loon zodra de assistent ziek wordt. De artsen-specialisten in opleiding krijgen ook minder vakantie. Ziekenhuizen willen ook aan de erkenningscommissie kunnen melden "dat een ASO zijn stageverplichtingen niet nakomt als hij/zij neen zegt." … Jean-Michel Mot begrijpt het niet. De paritaire commissie is deze week op het Riziv samengekomen gedurende twee uur. Men heeft er gediscussieerd onder het voorzitterschap van Jo de Cock. Er is veel gewerkt aan de huidige ‘contracten'. En wij winnen er niets bij."

In een interview in de Libre vindt Yves Smeets, algemeen directeur van de ziekenhuisfederatie Santhea, dat de "huidige assistenten moeilijk zijn. Vele generaties voor hen hebben in soms heel wat slechtere omstandigheden gewerkt.." Volgens hem is het niet het moment om eisen te stellen. Door de coronacrisis zitten de ziekenhuizen in het rood. Het is niet het moment om vrijgevig te zijn ten aanzien van een bepaalde categorie", zegt hij nog en hij schuift vervolgens de hete aardappel door: "Het is de overheid die zich moet bezighouden met de financiële situatie van de ASO's."

"We gaan naar een echte revolutie"

Die uitspraken hebben de spanning nog doen oplopen. "De assistenten zijn ontsteld en geërgerd. Er staat een echte revolutie aan te komen. We gaan tonen dat we niet akkoord gaan. Als we dan toch niet werken en enkel een observatiestage volgen, zoals de ziekenhuizen beweren, dan hebben ze onze hulp niet nodig", antwoordt Jean-Michel Mot. Hij weet dat de 4000 assistenten alleen al aan Franstalige kant een enorme werkkracht vormen die noodzakelijk is voor de goede werking van de ziekenhuizen. Vandaar dat de Franstalige ASO's beslist hebben om een "staking" van een uur te houden komende donderdag.

"Eerst zullen we een petitie lanceren om de mensen uit te leggen dat we onze strijd in feite voeren voor de patiënten. We verspreiden een open brief die uitlegt dat misprijzen voor zorgverstrekkers belangrijker wordt geacht dan de kwaliteit van de zorg. We denken ook aan een informatiecampagne om een en ander in detail uit te leggen, want de mensen weten helemaal niet hoe ons dagelijks leven eruitziet."

In het begin van het jaar hadden onze vertegenwoordigers al gewaarschuwd dat de situatie uit de hand liep,  voor de speciale Covid-commissie. Nederlandstalige en Franstalige verenigingen van artsen-specialisten in opleiding hebben een interne peiling uitgevoerd. De ASO's blijken mistevreden te zijn." Een op de drie leden overweegt te stoppen met zijn opleiding, terwijl 97% Covid-zorg heeft verleend. "Het is ontmoedigend", betreurt Jonas Brouwers, de vertegenwoordiger van de Nederlandstalige vereniging. "De Europese richtlijn die het werk van artsen-specialisten in opleiding regelt, dateert van 2003. Die richtlijn werd in 2010 overgenomen in de Belgische wetgeving. Maar op het terrein zijn er nog altijd evenveel misbruiken."

Jean-Michel Mot vindt de situatie verontrustend: "Assistenten gaan sociale rechten verliezen. De ziekenhuizen weigeren te erkennen dat het een arbeidscontract is. Ze denken enkel aan rentabiliteit. Al maanden hekelen we tal van zaken, maar dat blijkt niets uit te halen. Ze hebben niets onthouden van de coronacrisis. We moeten op 5 mei opnieuw samenkomen om te spreken over verloningen. Maar we kunnen nu al zeggen dat we niet akkoord gaan met wat zij als barema voorstellen."

19 mei is de uiterste datum. Dan worden de onderhandelingen tussen de partners afgerond. Als er geen akkoord wordt bereikt, moet de regering een beslissing nemen. Voor de artsenvertegenwoordigers kan het niet dat een nieuwe groep assistenten begint op 1 augustus zonder dat het probleem geregeld is. "Als we er geen einde aan maken, waar zullen we dan staan over tien jaar?"

MediQuality biedt haar leden de mogelijkheid hun mening te uiten over actuele en/of medische kwesties. Deze opinies weerspiegelen de persoonlijke mening van hun auteur en vallen onder diens verantwoordelijkheid.